Κυριακή 23 Μαΐου 2010

Τι είναι το karate do?

Το KARATE είναι όχι μόνο το διασημότερο kempo αλλά και μια από τις δημοφιλέστερες πολεμικές τέχνες παγκοσμίως (αν όχι η δημοφιλέστερη). Επειδή το καράτε αναπτύχθηκε μυστικά , σε συνθήκες παρανομίας και δεν ξέφυγε από τα στενά πλαίσια της Okinawa παρά μόνο στις αρχές του 20ου αιώνα που ο Γκιτσίν Φουνακόσι το μεταλαμπάδευσε στην Ιαπωνία, έχει δημιουργηθεί ένα μυστήριο σχετικά με την καταγωγή των διαφόρων ΚΑΤΑ που το συνθέτουν, γεγονός που αυξάνει τη γοητεία του.

    Ας δούμε όμως τι λέει ο ίδιος ο Γκιτσίν Φουνακόσι για την τέχνη που χάρη σ'αυτόν έγινε γνωστή σ'όλο τον κόσμο: " Στην Οκινάβα, μια θαυμαστή και μυστηριώδης πολεμική τέχνη έχει φθάσει ως εμάς από το παρελθόν: το καράτε. Λέγεται πως όταν κάποιος εκπαιδευτεί σε βάθος στις τεχνικές του, μπορεί όχι μόνο να υπερασπίσει τον εαυτό του από οποιαδήποτε επίθεση, χωρίς να καταφύγει στη χρήση όπλων, αλλά και να επιτύχει διάφορα αξιοσημείωτα κατορθώματα, όπως το σπασιμο διαφόρων συμπαγών αντικειμένων με τη γροθιά του ή μιας ξύλινης οροφής με ένα λάκτισμα. Ακόμη ότι μπορεί να σκοτώσει έναν ταύρο με ένα μόνο χτύπημα ή και να συντρίψει τον κορμό ενός μπαμπού με τη λαβή του και άλλα πολλά. Κάποιοι θεωρούν πως σε αυτά τα γεγονότα βρίσκεται και η ουσία του καράτε, αλλά το να πιστεύει κανείς κάτι τέτοιο είναι αστείο. Στην πραγματικότητα η πνευματική αξία του καράτε είναι πολύ ανώτερη από τέτοιου είδους κατορθώματα. Το αληθινό καράτε ντο είναι αυτό: κατά την καθημερινότητα να εκπαιδεύεις το μυαλό και το σώμα σου με πνεύμα ταπεινοφροσύνης ώστε να είσαι έτοιμος στην κρίσιμη στιγμή να υπηρετήσεις με απόλυτη αφοσίωση το δίκαιο."

    Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του karate do μπορούν να συνοψισθούν στα εξής:

    α) Είναι μια άοπλη μαχητική μέθοδος με τεχνικές μεσαίων και μεγάλων απόστάσεων κυρίως, προσανατολισμένη στην αντιμετώπιση ταυτόχρονης επίθεσης πολλών αντιπάλων, β) Η κίνηση που χρησιμοποιεί είναι ευθύγραμμη και μεγάλη έτσι ώστε να βρίσκει το στόχο με τη μέγιστη δύναμη, γ) Εξειδικεύεται στα χτυπήματα (atemi) στα πλέον ευαίσθητα σημεία της ανθρώπινης ανατομίας, δ) Χρησιμοποιεί το "kime" (αποφασιστική τεχνική, τέτοια που να κρίνει την αναμέτρηση) ακόμα και στις αμυντικές τεχνικές (αποκρούσεις) ε) Χρησιμοποιεί τα "ΚΑΤΑ" (φόρμες, μήτρες) ως διαλογιστική και τεχνική εκπαιδευτική μέθοδο, ώστε ο ασκούμενος στο καράτε ντο να επιτύχει απόλυτο συντονισμό αντανακλαστικών/κίνησης/αναπνοής.

    Ο Μασατόσι Νακαγιάμα, από τους ιδρυτές και αρχηγός εκπαιδευτής της Japan Karate Association από το 1955 έως και το θάνατό του το 1987, αναφέρει σχετικά:

    " Το καράτε είναι μια τέχνη αυτοάμυνας με άδεια χέρια, όπου τα χέρια και τα πόδια έχουν εξασκηθεί συστηματικά ώστε να είναι δυνατή η αναχαίτιση κάθε επιτιθέμενου μόνο με την επίδειξη δύναμης, όπως συμβαίνει με τα πραγματικά όπλα...

    ...Το κύριο χαρακτηριστικό των τεχνικών του καράτε είναι το "κίμε". Το κίμε έχει την έννοια μιας εκρηκτικής επίθεσης στο στόχο με την κατάλληλη τεχνική και τη μέγιστη ισχύ στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. Το κίμε μπορεί να εκτελεστεί με χτύπημα ή και με απόκρουση. Πάντως, μια τεχνική χωρίς κίμε δεν μπορεί ποτέ να είναι αληθινό καράτε, έστω κι αν μοιάζει πολύ με καράτε."

    Η εκπαίδευση στο καράτε αποτελείται από τρία κύρια συστατικά: βασικές τεχνικές (kihon), κάτα, κούμιτε. Με τον όρο "βασικές τεχνικές του καράτε" δεν νοούνται μόνο τα διάφορα χτυπήματα (atemi) με τα χέρια (zuki) ή με τα πόδια (geri) καθώς και τις διάφορες αποκρούσεις (uke) στο σώμα (chudan) στο κεφάλι (jodan) ή κατω από τη μέση (gedan), αλλα πολύ περισσότερα. Συνοπτικά, η εκπαίδευση στις βασικές τεχνικέςπεριλαμβάνει: α) εκπαίδευση στη σωστή χρήση των γοφών ως πηγή ισχύος, β)στάσεις του επάνω (kamae) και του κάτω (dachi) μέρους του σώματος, γ)βασικούς βηματισμούς, δ)κίνηση προς όλες τις κατευθύνσεις και με αλλαγή κατεύθυνσης και στάσης, ε) αποφυγή επιθέσεων με απλή μετακίνηση του σώματος (tai sabaki), στ)εκτίμηση απόστασης (maai), ζ)τεχνικές αποκρούσεων και χτυπημάτων.

    Στο παραδοσιακό καράτε της Okinawa η εκπαίδευση στις θεμελιώδης τεχνικές γίνοταν με χρήση του makiwara (ξύλινη σανίδα φαρδιά και ψηλή μπηγμένη ή στερεομένη στο έδαφος, καλυμένη με άχυρο ή πανί στα σημεία επαφής). Με το makiwara οι θεμελιώδης τεχνικές του καράτε εξελίσσοταν σε αληθινά ισχυρά και καταστρεπτικά όπλα. Ο Γκιτσίν Φουνακόσι μάλιστα έχει γράψει σχετικά: "Νομίζω πως δε θα ήταν υπερβολή αν πω ότι η εξάσκηση με το makiwara είναι ο θεμέλιος λίθος για τη δημιουργία ισχυρών όπλων". Το makiwara σήμερα, στις περισσότερες σχολές, έχει αντικατασταθεί από τον βαρύ σάκκο,στόχους, ασπίδες κλπ, εργαλεία επίσης αποτελεσματικά για την καλιέργεια δυνατών βασικών τεχνικών.

    Τα ΚΑΤΑ, οι φόρμες του καράτε ντο, σκιαμαχίες με χρήση προκαθορισμένης σειράς τεχνικών και με συγκεκριμένο ρυθμό, έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκπαίδευση των καρατέκα, όπως άλλωστε και στα περισσότερα παραδοσιακά συστήματα. Αλλά στο καράτε ντο δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως τα κάτα είναι που το χαρακτηρίζουν σαν τέχνη και το διαφοροποιούν από τις Κινεζικές και τις Ιαπωνικές πολεμικές τέχνες. Από την άλλη μεριά, καθώς δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου γραπτά ιστορικά στοιχεία για την καταγωγή του καράτε ντο, τακάτα είναι ο σύνδεσμος με την ιστορία του, ο ζωντανός φορέας της παράδοσης. Τα οφέλη που αποκομίζει ο ασκούμενος στα κάτα είναι πολλά και μεγάλα και αφορούν σε όλους τους τομείς των ικανοτήτων και της υγείας. Συνδιάζουν μυϊκή, αναπνευστική και τεχνική άσκηση, αναπτύσσουν το συντονισμό σώματος και νου, διδάσκουν στρατηγική, είναι ασκήσεις κινητικού διαλογισμού κλπ.


    Σύμφωνα με τον Μασατόσι Νακαγιάμα, τα κάτα μπορούν να διαιρεθούν σε δυο μεγάλες ομάδες. Στην πρώτη κατατάσσονται τα φαινομενικά απλά κάτα που σκοπό έχουν τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και την ανάπτυξη γερού μυοσκελετικού συστήματος. Η άλλη ομάδα περιλαμβάνει τα κάτα που είναι σχεδιασμένα για την ανάπτυξη της ταχύτητας και καλών αντανακλαστικών. Η σπουδαιότητά τους στην τεχνική κατάρτιση του καρατέκα, μπορεί να κατανοηθεί από το εξής γεγονός: μέχρι το 1920 που το καράτε άρχισε να διαδίδεται στην κυρίως Ιαπωνία, τα κάτα αποτελούσαν το αποκλειστικό περιεχόμενο της εκπαίδευσης του καράτε της Οκινάβα. Οι καρατέκα της εποχής εκείνης, που χρησιμοποιούσαν το καράτε για να προστατεύσουν τη ζωή τους και όχι για άθλημα ή χόμπι, ασκούταν στο καράτε σχεδόν εξολοκλήρου μέσω της εξαντλητικής άσκησης στα διάφορα κάτα. Ο ίδιος ο Γκιτσίν Φουνακόσι ασκούταν για δέκα(!!!) χρόνια στις τρεις φόρμες tekki, πριν του επιτραπεί από τους δασκάλους του (Αζάτο, Ιτόσου) να προχωρήσει σε κάποιο νέο κάτα.

    Σχετικά με το kumite, παραθέτουμε το παρακάτω κείμενο από το βιβλίο του Μασατόσι Νακαγιάμα "The best karate III, Kumite":

    "Το κούμιτε είναι μια μέθοδος εκπαίδευσης, στην οποία γίνεται πραγματική εφαρμογή των τεχνικών επίθεσης και άμυνας που διδάσκουν τα κάτα. Είναι μια πραγματική μάχη μεταξύ δυο αντιπάλων.

    Η σημασία των κάτα στο κούμιτε είναι η εξής: αν οι τεχνικές χρησιμοποιούνται αφύσικα και βεβιασμένα η μαχητική στάση θα καταρεύσει. Επιπλέον δεν μπορεί να αναμένεται καμιά βελτίωση στο κούμιτε αν οι τεχνικές που διδάσκονται στα κάτα δεν εφαρμόζονται με άνεση, ακρίβεια και καθαρότητα (να μην είναι συγκεγχυμένες). Με άλλα λόγια, η πρόοδος στο κούμιτε εξαρτάται απευθείας από την πρόοδο στα κάτα.

    Σαν εκπαιδευτική μέθοδος, το κούμιτε έχει τρεις μορφές: το βασικό κούμιτε, το jiyu ippon kumite (ελεύθερο κούμιτε μιας επίθεσης) και το jiyu kumite (ελεύθερη μάχη).

    Στο βασικό κούμιτε, οι αντίπαλοι παίρνουν θέσεις αντιμέτωποι σε σταθερή απόσταση μεταξύ τους και ο στόχος καθώς και η τεχνική που θα χρησιμοποιηθεί είναι προκαθορισμένα. Στη συνέχεια εξασκούνται διαδοχικά στην άμυνα και στην επίθεση. Αυτό μπορεί να γίνει με μια μόνο επίθεση και άμυνα από κάθε πλευρά (ippon kumite), με τρεις (sampon kumite) ή με πέντε (gohon kumite).

    Η μέθοδος του ippon jiyu kumite είναι η εξής: και οι δυο αντίπαλοι παίρνουν μια ελεύθερη θέση μάχης (kamae) σε κατάλληλη απόσταση μεταξύ τους και ο επιτιθέμενος, αναγγέλοντας το μέρος του σώματος στο οποίο στοχεύει, πραγματοποιεί αποφασιστικά την επίθεσή του με οποιαδήποτε τεχνική. Ενάντια σε αυτήν, ο αμυνόμενος χρησιμοποιεί ελεύθερα τεχνικές που έχει μάθει και αντεπιτίθεται αμέσως. Σκοπός αυτής της μεθόδου εκπαίδευσης είναι η ρεαλιστική εφαρμογή των βασικών τεχνικών. Με τον τρόπο αυτό ο επιτιθέμενος εκτιμώντας την απόσταση και με την κατάλληλη αναπνοή χρησιμοποιεί προσποιήσεις και ξεγελάσματα για να εκμεταλευθεί κάθε άνοιγμα στην άμυνα του αντιπάλου του και στον κατάλληλο χρόνο εξαπολύει την επίθεσή του. Ο αμυνόμενος χρησιμοποιεί τις τεχνικές του ελεύθερα προς όλες τις κατευθύνσεις, βηματίζοντας εμπρός ή πίσω, εκτελώντας tai sabaki (περιστροφική αποφυγή) ή αλλάζωντας σταση και αφού ξεφύγει από την επίθεση, αντεπιτίθεται.

    Αν όμως μετά την επίθεση ο επιτιθέμενος ξεγελάσει τον αμυνόμενο και συνεχίσει να επιτίθεται, τότε η μέθοδος γίνεται jiyu kumite. Αυτό το προκαταρτικό βήμα προς το jiyu kumite απαιτεί μεγάλη δεξιοτεχνία, έτσι δεν συνίσταται στους αρχάριους, που οι τεχνικές τους θα σκορπίσουν χωρίς καμιά αποτελεσματικότητα. Μόνο για τους προχωρημένους είναι μια καλή μέθοδος για την καλλιέργεια της αληθινής αντίληψης, των αντανακλαστικών και της διαίσθησης, της επίθεσης και της άμυνας. Τελευταία υπάρχει η τάση να δίνεται πρόοιμα μεγάλη έμφαση στο jiyu kumite και το αποτέλεσμα είναι το εξής: παρατηρείται πολύ συχνά το kime να στερείται έντασης και ακρίβειας, επειδή αυτοί που συμμετέχουν στους αγώνες δεν έχουν προπονηθεί αρκετά στα kata και στις βασικές τεχνικές."

    Πέρα όμως από όλα αυτά, αυτό που τονίζεται ιδιαιτέρως από όλους τους μεγάλους δασκάλους του καράτε, που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην ανάπτυξη και τη διάδοση του, είναι η πνευματική αξία της τέχνης (το do του karate do). Ο ίδιος ο Γκιτσίν Φουνακόσι είχε πει πολλές φορές πως ο λόγος για τον οποίο, μεταξύ των δυο διαφορετικών τρόπων γραφής της λέξης καράτε επέλεξε αυτόν που σημαίνει "άδειο χέρι" αντί του συνιθέστερου που σημαίνει "κινέζικο χέρι", είναι γιατί το "άδειο χέρι" τονίζει την πνευματική υπόσταση του καράτε,αφού παραπέμπει απευθείας σε ανάλογες αντιλήψεις του ζεν. Στο βιβλίο του "Karate do, my way of life" γράφει σχετικά: "Το te είναι αρκετά εύκολη λέξη και σημαίνει "χέρι". Όμως υπάρχουν δυο διαφορετικά ιδεογράμματα που προφέρονται και τα δυο kara και που το ένα σημαίνει "άδεος" ενώ το άλλο "κινέζικος". Με ποιο από τα δυο θα πρέπει να γράφεται η πολεμική μας τέχνη; Μπορώ να πω με σιγουριά ότι στη Οκινάβα ήταν σύνηθες να χρησιμοποιούμε τον τρόπο γραφής που σήμαινε "κινέζικο χέρι", αλλά αυτό δε σημαίνει πως αυτός ο τρόπος γραφής είναι και ο σωστός.................... ..........Αναμφίβολα το ιδεόγραμμα kara που σημαίνει "άδειος" είναι πιο σωστό από αυτό που σημαίνει "κινέζικος". Κατ'αρχήν γιατί συμβολίζει το προφανές γεγονός πως το karate δεν χρησιμοποιεί καθόλου όπλα. Έπειτα, οι ασκούμενοι στο karate do δεν στοχεύουν μόνο στο να τελειοποιήσουν την τεχνική τους, αλλά και στο να απαλλάξουν τη σκέψη τους από όλες τις γήινες, υλικές επιθυμίες και τη ματαιόδοξία που τις συνοδεύει. ...Υποστηρίζοντας όπως οι βουδιστές ότι η κενότητα αποτελεί την ουσία ολόκληρης της δημιουργίας, επέμεινα με σταθερότητα στη χρήση του συγκεκριμένου ιδεογράμματος που σημαίνει "άδειος", όταν αναφερόμουν στην πολεμική τέχνη στην οποία αφιέρωσα τη ζωή μου."

    Σύμφωνα με τις βουδιστικές θρησκευτικές δοξασίες τα αντίθετα αλληλοπροϋποθέτονται και αλληλοπεριέχονται (τίποτα δεν υπάρχει χωρίς το αντίθετό του και ακόμα περισσότερο: κάθε τι περιέχει και το αντίθετό του). Ολόκληρη η τέχνη του karate do στηρίζεται σε αυτή την αντίληψη: οι πιο σκληρές και βίαιες τεχνικές χρησιμοποιούνται για να απαλλαγεί ο ασκούμενος από κάθε βίαιο στοιχείο του χαρακτήρα του και να βρει την ηρεμία και τη γαλήνη!!!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου